چه عناصر غذایی اصلی برای پسته ضروری‌اند
پسته برای رشد و باردهی پایدار به همه ۱۷ عنصر ضروری گیاه نیاز دارد. مهم‌ترین‌ها در عمل (به‌ویژه در خاک‌های آهکی/نیمه‌شور) عبارت‌اند از: نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، گوگرد، و از ریزمغذی‌ها آهن، روی، بور؛ و در درجات بعدی منگنز، مس، مولیبدن، کلر و نیکل.
دسته‌بندی عناصر ضروری
- درشت‌مغذی‌های اولیه: نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)
- درشت‌مغذی‌های ثانویه: کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، گوگرد (S)
- ریزمغذی‌ها: آهن (Fe)، روی (Zn)، بور (B)، منگنز (Mn)، مس (Cu)، مولیبدن (Mo)، کلر (Cl)، نیکل (Ni)
نقش‌ها و نشانه‌های کلیدی (خلاصه)
| عنصر | نقش اصلی در پسته | نشانه‌های کمبود | نکات کاربردی |
|---|---|---|---|
| N | رشد شاخه‌وبرگ، تشکیل جوانه و عملکرد | زردی عمومی، رشد کم، مغز نحیف | تقسیم دُز در فصل؛ زیاده‌روی در اواخر فصل کیفیت را کم می‌کند |
| P | ریشه‌زایی، انرژی (ATP)، اوایل فصل | بنیه ریشه ضعیف، تأخیر رشد | در خاک‌های آهکی نزدیک ریشه و به‌صورت اسیدی/نواری مؤثرتر است |
| K | انتقال قند، پرشدن مغز، کیفیت | سوختگی حاشیه برگ، پوکی بیشتر | در شرایط شوری از K2SO4 یا KNO3 به‌جای KCl استفاده شود |
| Ca | استحکام بافت و پوسته، سلامت | بافت نرم، حساسیت بیشتر به ترک | گچ برای خاک‌های سدیمی و نیترات کلسیم در فصل رشد مفید است |
| Mg | جزء کلروفیل، فتوسنتز | زردی بین‌رگبرگی برگ‌های مسن | سولفات منیزیم در فرتیگیشن/محلول‌پاشی |
| S | ساخت پروتئین، اصلاح pH | زردی یکنواخت شبیه N | گوگرد عنصری برای اصلاح تدریجی خاک‌های آهکی |
| Fe | سبزینه‌سازی؛ در pH بالا بحرانی | زردی بین‌رگبرگی برگ‌های جوان | کلات Fe-EDDHA اوایل بهار بهترین کارایی را دارد |
| Zn | رشد جوانه‌ها، هورمون‌ها | برگ‌های ریز و روزِتینگ | محلول‌پاشی زمستانه/اوایل بهار رایج است |
| B | لقاح و عقد میوه | ریزش گل/میوه، پوسته بدشکل | دامنه ایمنی باریک؛ دُز با احتیاط و قبل از گل |
| Mn | آنزیمی/فتوسنتزی | زردی لکه‌ای، نوارهای روشن | در pH بالا گاهی کمبود؛ محلول‌پاشی هدفمند |
| Cu | آنزیمی/دفاعی | سبز ماندن انتهای برگ، ضعف شاخه | کمبود نادر؛ محلول‌پاشی در صورت نیاز |
| Mo | احیای نیترات | زردی و تجمع نیترات | کمبود بسیار نادر در باغ‌های پسته |
| Cl | تعادل یونی/فتوسنتز | کمبود نادر؛ معمولاً خطر شوری/سمیت | کلرِ زیاد از آب/کود می‌تواند سمی شود |
| Ni | فعالیت اوره‌آز | کمبود بسیار نادر | به‌مقادیر بسیار کم نیاز است |
نکات مهم برای باغ‌های رایج (خاک آهکی، آب نیمه‌شور)
- عناصر معمولاً تعیین‌کننده: K برای کیفیت و پرشدگی مغز؛ N متعادل برای عملکرد بدون تشدید سال‌آوری؛ Zn و B برای رشد جوانه و عقد میوه؛ Fe برای جلوگیری از کلروز.
- مدیریت منبع کود: K2SO4/KNO3 را بر KCl ترجیح دهید؛ P را نزدیک ریشه و همراه اسیدی‌سازی ملایم بدهید؛ Fe را به شکل EDDHA در اوایل فصل؛ Zn/B بیشتر به‌صورت محلول‌پاشی پیش‌بهار.
- تعادل‌ها و تداخل‌ها: K بالا می‌تواند جذب Mg/Ca را محدود کند؛ بی‌کربنات و آهک بالا دسترسی Fe/Zn را کم می‌کند؛ زیاده‌روی N در اواخر فصل کیفیت را کاهش و بیماری‌پذیری را افزایش می‌دهد.
